به گزارش خبرگزای پارتیان امروز ؛
استاد دانشگاه فنی و حرفه ای شهرستان جاجرم افزود: بی سبب نیست که به تعبیر استاد محمدعلی اسلامی ندوشن، سعدی “مانند هوا در فضای فکری فارسی زبانان جریان دارد” و بی دلیل نیست که او اولین ادیب زبان فارسی است که آثارش به زبان های دیگر ترجمه شده است.
این فعال در حوزه ادبیات فارسی یکی از مهم ترین ویژگی های شخصیّتی سعدی، را اجتماعی بودن او دانست و بیان داشت: این که می بینیم در جامعه واقع نمای گلستان، انواع و اصناف مردم حضور و نقش دارند، ناشی از همین اجتماعی بودن سعدی و آشناییش با آلام و آمال مردمی است که با آنها در ارتباط بوده. این آگاهی و آشنایی سعدی، باعث شده که او در گلستان، زبان مردم باشد در توصیف جامعه در نمود واقعی آن. و همین عامل از دلایل توفیق گلستان است.
استاد دانشگاه فنی و حرفه ای جاجرم تصریح کرد: نتیجه این اجتماعی بودن، این شده که سعدی انسانی شاد و پرشور و حرارت باشد که لحظه ای آرام نمی نشسته و البته اشتغال او به “وعظ و خطابه” هم در این اجتماعی بودن او و شور و شادیش بی تاثیر نبوده. این ویژگی که می توان از آن به “مردم مداری” تعبیر کرد، از دلایل توفیق سعدی است که در بزرگان اهل ادب کمتر دیده می شود.
دکتر مهدی قاسم زاده مهم ترین رنبه هنری سعدی را کاربرد هنرمندانه زبان او دانست. و افزود: زبان آثار سعدی به اعتراف اساتید اهل فن، “سهل و ممتنع” است. این به این معنی است که هم ساده است و هم دشوار. این تناقض را می توان چنین توضیح داد که سعدی، اندام درشت معانی را در لباس ظریف زبان و کلمات گنجانده و کاری شاید ناممکن کرده به گونه ای که هرکس شعر و نثر او را بخواند، می تواند در آن حد که توان فهمش است، بفهمد، ولی به کُنه معنی آن نمی رسد.
او ادامه داد سعدی، واعظ و منبرروی پاک اعتقاد بوده و به آن چه می گفته، باور داشته و عمل می کرده و وعظ را دست مایه کسب نام و نان نکرده. این پاک اعتقادی و اخلاص در اندیشه و عمل را در تمام آثار سعدی، به ویژه بوستان می توان دید. بوستان، درسنامه ای اخلاقی است که سعدی آن را به زیور زبان ادب آراسته است و هر جویای اخلاقی با خواندن آن، علاوه بر حظّ ادبی، درس های بلند آن را بیاموزد و در راه خودسازی به کار برد.
سعدی، آمیزه ای از علم و عشق و شریعت و عرفان و ادب
این فعال حوزه ادبیات فارسی بیان داشت: سعدی از معدود بزرگان ادب فارسی است که این اضداد را با هم درآمیخته و شاید همین است که بعضی بر او ایراد گرفته اند که به ویژه در گلستان، اندیشه مرکزی و ثابتی ندارد. اما این نمی تواند نقصی در سعدی باشد چراکه منشوروار بودن فکر و شخصیّت سعدی ناشی از بسط رابطه او با خدا، خودش، خلق و حتّی طبیعت باشد. سعدی سی تا سی و پنج سال از عمرش را در خارج از شیراز و در سفر بوده و بالتّبع گاه در خلوت سفر، تحت تاثیر “مرغ تسبیح خوان” با خدایش خلوت می کرده؛ در جمع کاروانیان می نشسته و قصّه می گفته و می شنیده و می خندیده و شاید وعظ می کرده، در نظامیّه بغداد، در محضر شیخ شهاب الدّین سهروردی، درس عرفان و کشف و شهود می گرفته و در محضر دیگران، تفسیر و فقه و … و البته به تبع جوانی و “چنان که افتد و دانی” عاشق هم شده و همین “عشق” شده محور فکری در غزلیّاتش. حتّی در حضر هم – سوای مدّت کوتاهی که گفته اند قبل از تصنیف گلستان دچار افسردگی شده- این اخلاق و آداب از او جدا نشده؛ به جز اواخر عمر که شاید به دلیل ضعف جسمی -بسان مولوی – در پی خلوت و عبادت بوده.
دکتر مهدی قاسم زاده ادامه داد: چنین فردی با این سطح از ارتباط، نمی تواند یک بعدی باشد و لذا شخصیّت او منشوری چندوجهی را می ماند که هربعدش، یکی از نمودهای شخصیّت اوست. این است که سعدی برای هر طبعی، گلی در طبق شعر و ادب نهاده و هر ذوقی را سیراب هنرش می کند.
وی در انتها بیان کرد: در مجموع، سخن گفتن از سعدی و تبیین شخصیّت و فکر و هنر او، نه در این مجال که در چند دفتر نمی گنجد. این مقال هم ازباب یادآوری نام و یاد این مرد بی بدیل در میدان فرهنگ و ادب فارسی و به بهانه اول اردیبهشت، روز بزرگداشت اوست. امید که مقبول اهل نظر واقع شود و گوشه ای از عظمت سعدی را نموده باشد و البته این وجیزه را در مقابل نظرات اهل فن سنگی و مقداری نیست و بزرگان اهل فن بنده را بر این مقال ناقص ببخشایند و نقائص آن را به دیده اغماض بنگرند.
و سرانجام سخن، به تناسب ایّام که ایّام دعا و عفوخواهی از باری تعالی است، از زبان سعدی می خوانیم:
بضاعت نیاوردم الّا امید
خدایا ز عفوم مکن ناامید
مهدی قاسم زاده دکتری زبان و ادبیات فارسی متولد شهر درق از توابع خراسان شمالی می باشد.
