مطابق آیات صریح قرآن و احادیث معتبر مراعات حجاب دستور خالق هستی است و بندگی در برابر او اقتضای اطاعت از دستور را دارد و بیتردید کمال انسان و جامعه در پیروی از فرامین الهی است؛ قرآن کریم در این رابطه میفرماید: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لازْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً [احزاب/۵۹] اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلبابها [روسرىهاى بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار براى اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است (و اگر تا کنون خطا و کوتاهى از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده و رحیم است».
بدحجابی سلامت فرد و جامعه را تهدید کرده و پیآمدها و آثار جبران ناپذیری در فرهنگ جامعه دارد. آثار و پیآمدهای فرهنگی بدحجابی عبارتند از:
الف) تسلیم شدن در برابر فرهنگ بیگانه: جامعهای که دچار تهاجم فرهنگی گردد، ارزش در آن جامعه ناپایدار، هنجارشکنی در آن مرسوم و در برابر فرهنگ بیگانه انسجام نخواهد داشت. سوغات بدحجابی تنها پوشش نامناسب نیست؛ بلکه ترویج لباسهای نامناسب، آرایشها و… را نیز به دنبال دارد.
ب) سلطه بیگانگان و تأمین منافع آنان: سیاستمداران انگلیسی در طرح استعماری خود به مأموران خود چنین توصیه میکنند: «باید به استناد شواهد و دلایل تاریخی، ثابت کنیم که پوشیدگی زن از دوران بنی عباس متداول شده و مطلقا سنت نیست. مردان همسران پیامبر را بدون حجاب میدیدهاند و زنان صدر اسلام در تمام شئون زندگی، دوش به دوش مردان فعالیت داشتهاند. پس از آن که حجاب زن با تبلیغات وسیعی از میان رفت، وظیفه مأموران ما آن است که جوانان را به عشق بازی و روابط جنسی نامشروع با زنان غیرمسلمان و کاملاً بیحجاب سوق دهیم، تا زنان مسلمان نیز از آنان تقلید کنند».[۱]
ج) گسترش فساد و تباهی: در صورتی که زن، روش و منش خود را تغییر داده و به خودنمایی و آرایشهای ظاهری بپردازد، ارزشهایی چون حجاب و حیا و وقار را خدشهدار میکند و خود و اجتماع را به تباهی و فساد میکشاند. سازمان ملل در گزارشی به مناسبت سال روز منع خشونت علیه زنان، از آماری تکان دهنده درخصوص تجاوزهای جنسی و خشونتهای شدید علیه زنان در کشورهای غربی پرده برداشت. طبق این گزارش در اروپا، ایالات متحده و استرالیا، بیش از نیمی از زنان معلول و یک سوم زنان بدون معلولیت، تجاوز جسمی را تجربه میکنند. بین ۴۰ تا ۵۰ درصد زنان در اتحادیه اروپا، ارتباط جنسی ناخواسته، تماس فیزیکی یا فرمهای دیگری از اذیت و آزار جنسی در محل کارشان را تجربه کردهاند.[۲]
د) افت تحصیلی و آموزشی: دختران و پسران اگر در کنار تحصیل، دل مشغولیهای دیگری مانند مدهای روز و آرایشهای جدید داشته باشند، از تحصیل باز میمانند و وقت زیادی از فرصتهای مطالعاتی و تحصیلی آنان به هدر میرود.
ه) تضعیف اعتقادات دینی در جامعه: تظاهر به بدحجابی نشانه عدم پایبندی فرد به احکام و اعتقادات اسلامی است؛ زیرا زنان با بدحجابی، چشمهای هوس آلود را متوجه خود میسازند و پایههای ایمانی مردم را سست میکنند و جامعه را به فساد میکشانند.
آیا اسلام زن را مجبور به حجاب میکند؟
برخی معتقدند آن چه از آیات قرآن و آموزههای اسلامی بر میآید این است که زن از مرتبه پایینتری نسبت به مرد برخوردار است و قوانین دینی به نفع مردان و به ضرر زنان است. قصد داریم این مساله را مورد بررسی قرار داده و حقیقت را روشن نماییم.
شبهه: اجبار زن به حجاب: مگر انسانها آزاد نیستند؟ چرا زن باید خود را بپوشاند ولی مرد نه! این عادلانه نیست که آزادی زن به خاطر آسایش مرد سلب شود. شبیه این جملات بارها از سوی دوست و دشمن مطرح شده و امکان دارد به عنوان سوال در ذهن اکثر ما هم باشد.
پاسخ شبهه:
۱- پوشیدگی یک مطلوب تاریخی: بررسیها نشان میدهد که پوشش تمام بدن در دورههای مختلف تاریخی چه نزد زنان و چه نزد مردان در ایران یک حقیقت بودهاست و به هیچ وجه ایرانیان در برهنگی به سر نبردهاند. پوشش زن ایرانی در طول مسیر تاریخ، چه در زمان پیش از اسلام و چه پس از آن، همیشه با وقار و متانت و پوشیدگی خاصی همراه بوده است. دکتر «ویلز» مینویسد: «نانجیبی و بیشرمی و بیاعتنایی به عفّت و وقار، از نظر زنان ایرانی، عملی مذموم و رفتاری ناشایسته است… تا آن جا که در راه رفتن، صحبت و نگاه هم ملاحظه عفّت و نجابت خودش را دارد و هرگز حاضر به تنزّل کردن از مقام قابل احترام خود نمیگردد».[۱]
پس پوشش به عنوان نماد متانت به خودی خود مطلوب است چه برای زنان و چه برای مردان. حال چرا زنان بیشتر مخاطب این مساله هستند؟ ظرافت زن و زیبایی اندامش، او را آسیب پذیرتر نموده است و پوشش میتواند میزان آسیب پذیری او را کاهش دهد.
۲- برهنگی به معنی آزادی: از سوی دیگر و در مورد مساله آزادی باید دید بیحجابی تامین کننده آزادی زن است یا آن را از بین میبرد. به عبارت دیگر آیا زنی که به خاطر آزاد بودن، پوشش را کنار میگذارد اسیر نگاهها و آزار مردان میشود یا واقعا به آزادی میرسد؟ تجربه کشورهای غربی که سابقه طولانی در آزادی پوشش برای زنان دارند نیز نشان میدهد که هم از نظر اجتماعی و هم به لحاظ اخلاقی زنان به اسارت درآمدهاند تا اینکه آزاد شوند. استفاده تبلیغاتی و نگاه ابزاری به زن و آمار تکان دهنده تجاوز و سوءاستفاده جنسی از زنان موید این ادعا است. سازمان ملل در گزارشی به مناسبت سال روز منع خشونت علیه زنان، از آماری تکان دهنده درخصوص تجاوزهای جنسی و خشونتهای شدید علیه زنان در کشورهای غربی پرده برداشت. طبق این گزارش در اروپا، ایالات متحده و استرالیا، بیش از نیمی از زنان معلول و یک سوم زنان بدون معلولیت، تجاوز جسمی را تجربه میکنند. بین ۴۰ تا ۵۰ درصد زنان در اتحادیه اروپا، ارتباط جنسی ناخواسته، تماس فیزیکی یا فرمهای دیگری از اذیت و آزار جنسی در محل کارشان را تجربه کردهاند.[۲]
۳- محدودیت به نفع جامعه: همچنین اقتضای زندگی اجتماعی پذیرش برخی محدودیتها به نفع مصالح جامعه است. مثل محدودیتهای رانندگی و شهرسازی و … . پس وقتی محدودیت پوشش به نفع امنیت جامعه باشد، عقل نیز مراعات آن را تایید میکند.
۴- حجاب، دستور خدا: مطابق آیات صریح قرآن و احادیث معتبر مراعات حجاب دستور خالق هستی است و بندگی در برابر او اقتضای اطاعت از دستور را دارد و بیتردید کمال انسان و جامعه در پیروی از فرامین الهی است:؛ قرآن در این رابطه میفرماید: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لازْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً [احزاب/۵۹] اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلبابها [روسرىهاى بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار براى اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است (و اگر تا کنون خطا و کوتاهى از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده و رحیم است».
نتیجه گیری: به طور کلی پوشش و به صورت خاص حجاب اسلامی، منافاتی با آزادی زن نداشته و مانع رشد او نیست؛ بلکه عدم پوشیدگی وی موجب سلب آزادی و اسارت وی در چنگال شهوترانی مردان میشود. پوشیدگی زن، در عین محافظت و تقویت نگاه انسانی جامعه به او موجب آرامش و امنیت اخلاقی جامعه میشود.
با حجابها عقبمانده و اُمّل نیستند!
تا صحبت از حجاب میشود بعضیها سریع موضعگیری کرده و میگویند: آدم حجاب داشته باشد در جامعه امل به حساب میآید یا مسخره میشود و اصلا در دنیای امروزی که این همه پیشرفت علمی وجود دارد، حجاب بیخود است و مانع پیشرفت شده و دیگر به درد جامعه نمیخورد. مدافعان بیحجابی معتقدند: حجاب مانع حرکت به سمت تمدن و پیشرفت است.
ولی به راستی چه ارتباطی بین بیحجابی و تمدن وجود دارد؟ مگر انسان با لباسش فکر میکند؟! یا مثلاً محققین وقتی روی یک مساله علمی کار میکنند ابتدا لباسهایشان را در میآورند؟!
از طرفی این حرف مخالفان حجاب و ربط دادن آن به تمدن، جمله معروفی را به ذهن متبادر میکند که میگوید: «اگر بیلباسی تمدن است، پس حیوانات از ما متمدنتر هستند».
این گفته که حجاب برای دنیای قدیم بوده و الآن که بشر پیشرفت کرده است، نباید حجاب داشته باشد؛ کاملا غلط و نادرست است؛ زیرا اولا: قرار نیست هر چیزی که مربوط به زمان قدیم است بد باشد. ثانیا: آدمی همیشه احساسات مختلف را دارا میباشد. گرسنه و تشنه میشود، تفکر میکند، دچار حسادت، کینه و دروغ میشود و از طرفی هم دارای خصوصیاتی مانند راستی، پاکدلی و صداقت و … است. این ویژگیها همیشه وجود دارد چه دو هزار سال پیش چه الآن و چه در آینده.
پیشرفت جامعه هیچ ارتباطی با بیحجابی ندارد؛ زیرا زمانی بود که مسلمانان با همین اعتقادات جز پیشرفتهترین مردم دنیا بودند. انسان با عقلش پیشرفت میکند؛ چه حجاب داشته باشد چه نداشته باشد. پس نه حجاب باعث عقبماندگی است و نه بیحجابی عامل پیشرفت.
شاید علت این مغالطه این باشد که در عصر حاضر در کشورهای پیشرفته صنعتی اکثر مردم پوشش درستی ندارند و این باعث شده بعضی از ما به اشتباه فکر کنیم که بین پیشرفت و پوشش رابطهای وجود دارد. این در حالی است که بر طبق تورات و انجیل و حتى گفتههاى باقى مانده از زرتشت، حجاب بر زنان واجب بوده و نگاه به نامحرم حرام بوده است. حتى حجاب در بعضى از ادیان الهى گذشته کمى سختتر از حجاب اسلامى بوده است، هر چند امروزه به آن پاىبند نیستند.[۱]
در پاسخ به عدهای که حجاب را مساوی با چادر دانسته و به آن حمله میکنند نیز باید گفت که حجاب منحصر در چادر و حتى مانتو نیست، بلکه هر لباسى که غیر از وجه و کفین (دستها تا مچ) را بپوشاند وموجب تحریک و جلب توجه نامحرم نگردد کافى است ولى باید توجه داشت که همان طور که بقیه واجبات داراى مراتب مختلفى مىباشند حجاب نیز داراى مراتب خوب، متوسط و خوبتر است و چادر حجاب برتر بانوان محسوب مىگردد. [۲]
از سوی دیگر روانشناسان معتقدند که زنان و مردانی که در تعویض لباس و انتخاب رنگهای متنوع وسواس دارند، جز جبران نقیصه ذاتی، کار دیگری نمیکنند. انتخاب لباس و نحوه پوشش و آرایش چهره، بیانگر بسیاری از مسائل است. با کمی بررسی میتوان دریافت که حجاب، نشانه سلامت روحی افراد است. یک بانوی تازه مسلمان آمریکایی میگوید: «سلامت روح مرد و جامعه با نوع و کیفیت پوشش زنان، رابطه مستقیم و غیرقابل انکار دارد».[۳]
کسب مراتب عالی علمی از سوی زنان با حجاب نیز دلیل دیگری است بر عدم ارتباط پیشرفت با بیحجابی. موفقیتهای زنان با حجاب در ایران عقیده به ناتوانی محجبهها در نیل به مقامات علمی را به چالش کشیده و باطل نمود. زنان مسلمان ایرانی در عرصههای علمی، ورزشی و حتی اشتغال توانستهاند موفقیتهای شایانی را کسب نمایند.
نتیجه گیری: حجاب نه تنها مانع پیشرفت نیست، بلکه به عنوان نماد اعتقاد به خدا عامل محرکی برای کسب مدارج مهم علمی و اجتماعی از سوی زنان برای بندگی بهتر و خدمت به خلق خدا میباشد.